ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ Μ. ΤΖΟΥΜΑ
Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου να συγκαλέσει τη Σύναξη όλης της Ιεραρχίας του Θρόνου και να συμπεριλάβει σε αυτή τους Ιεράρχες των λεγομένων νέων Χωρών της Εκκλησίσς της Ελλάδος, ήταν κεραυνός εν αιθρία θερινή.Για πολλούς λόγους! Θα προσπαθήσουμε σε ευσύνοπτο μέγεθος γραφής, να παρουσιάσουμε όλες τις διαστάσεις του θέματος και να απαντήσουμε το ερώτημα-γρίφο που θέσαμε ως προμετωπίδα μας στον τίτλο.
1. Κατ´αρχήν, η απόφαση αυτή του Πατριάρχη εζωντάνεψε εκ νέου την υποβόσκουσα υποψία οτι οι σχέσεις των δύο Εκκλησιών- Φαναρίου Ελλάδος– τελούν υπό δοκιμασία( από την εποχή της εκλογής του νέου Ιωαννίνων και εντεύθεν)και η κίνηση αυτή του Πατριάρχη ήλθε να ρίξει λάδι στη φωτιά και να χειροτερέψει τα πράγματα.
2. Η αλήθεια είναι οτι η σύγκληση της Σύναξης αυτής για την Ιεραρχία του θρόνου( ακόμη και για τους Μητροπολίτες των νέων Χωρών) αποτελεί δέσμευση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου από τον Επιβατήριο λόγο του, τον Νοέμβριο του 1991.
Γιαυτό και την συγκάλεσε τον Σεπτέμβριο του 1992 για πρώτη φορά. Τότε όμως, ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Σεραφείμ , αρνήθηκε να πάνε οι νεοχωρίτες στο Φανάρι και απέστειλε τριμελή εξ Αχιερέων αντιπροσωπεία, υπό τον τότε Αλεξανδρουπόλεως( νύν Θεσσαλονίκης) Ανθιμο,με την εντολή να συμμετάσχουν ως απλοί παρατηρητές και όχι ως κανονικά μέλη της Σύναξης.
3.Τα χρόνια πέρασαν. Οι όροι της Πράξης του 1928 έχουν τηρηθεί, σχεδόν στο έπακρον και η Σύναξη όλης της Ιεραρχίας του Θρόνου, είχε μείνει μέχρι τώρα μία απλή εξαγγελία που έμελλε κάποτε να πραγματοποιηθεί.
Και πραγματοποιείται ύστερα από 24 ολόκληρα χρόνια.
4.Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος– φύσει ανήσυχος και διορατικός Ταγός– έχοντας υπόψη του και την επερχόμενη Σύνοδο όλων των Ορθοδόξων που θα πραγματοποιηθεί στην Κωνσταντινούπολη το 2016, αποφάσισε την σύγκληση της Ιεραρχίας του Θρόνου ως μία “πρόβα τζενεράλε”, για πολλούς λόγους, ακόμη και …ασφαλείας!!
5.Και ως σκέψη, η κίνηση αυτή αποδεικνύεται άριστη και απόλυτα αιτιολογημένη. Έγινε όμως, κατά τρόπο αιφνιδιαστικό.
Επιπλέον , η πρόσκληση προς τους Μητροπολίτες των νέων Χωρών,απευθύνθηκε
κατ´ευθείαν στους Μητροπολίτες και όχι μέσω της Συνόδου, όπως γινότανε μέχρι τώρα και όπως επιβάλλει η Πράξη του 1928.
6. Ολα τα παραπάνω είχαν ως αφορμή να προκληθεί μία ανησυχία που έγινε η ταραχή που γεννά τους ψιθύρους διχογνωμίας και διαφωνίας που οδηγούν σε διχασμό- φαινόμενο σύνηθες εντός του Εκκλησιαστικού χώρου.
7.Το κυρίαρχο και γιαυτό βασανιστικό ερώτημα, που απασχόλησε όσους παρακολουθούν από κοντά τα εκκλησιαστικά μας πράγματα είναι το κατά πόσον μπορεί ή όχι ο Πατριάρχης να καλεί τους Ιεράρχες των νέων χωρών να συμμετάσχουν σε ένα Συνοδικό όργανο του Πατριαρχείου,δεδομένου οτι συμμετέχουν ήδη στην Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος!Και αυτό που θέσαμε στον τίτλο αυτού του κειμένου:αν η Σύναξη αυτή αποτελεί αυτονόητο και αναφαίρετο δικαίωμα του Οικουμενικού Πατριάρχη ή επίδειξη ισχύος, με εσωτερικούς και εξωτερικούς αποδέκτες!
Φωτίζοντας τα επτά παραπάνω στοιχεία και τους πρωταγωνιστές του θέματος αυτού,ας απαντήσουμε στο γρίφο.
Α. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος πιστός στις εξαγγελίες που έκανε από το 1991, φροντίζει ακόμη και μέχρι σήμερα –24 χρόνια μετά– να ζωντανέψει το Φανάρι και να το μετατρέψει και πάλι ως μία Εκκλησία με παρελθόν, αλλά και με παρών και μέλλον! Ως εκ τούτου ενεργοποίησε όλες εκείνες τις αποφάσεις και τις συμφωνίες που του δίνουν το πλεονεκτικό προβάδισμα, έναντι των άλλων και τον κατατάσσουν αδιαμφισβήτητα στην θέση του Πρώτου της Ορθοδοξίας- πρώτου μεταξύ ίσων ,όμως!
Ως εκ τούτου η Σύναξη όλης της Ιεραρχίας υπό την Προεδρία του,αποτελεί αυτονόητο και αναφαίρετο δικαίωμά του.
Β. Είναι αλήθεια οτι όλα αυτά που ξέθαψε από τα σκονισμένα πιτάκια του Πατριαρχείου για να διεκδικήσει τα δικαιώματά του, τα επέβαλε κατά τρόπο κυριαρχικό και άκομψο,χωρίς να λάβει υπόψη την αδράνεια που είχε υποπέσει με την πάροδο των ετών. Αλλά αυτό το έπραξε κατά τη γνώμη μας για να ανακόψει τη φόρα των όποιων διαφωνούντων ! Και τα κατάφερε παρά τον θόρυβο που προκάλεσε!
Γ. Από τον1991 κσι εντεύθεν ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ, μπορεί να κέρδισε στα σημεία, αλλά με τη στάση αυτή μετέφερε το πρόβλημα στα επόμενα χρόνια. Ισως γιαυτό η συσσώρευση όλων αυτών των προβλημάτων προκάλεσε το εκρηκτικό κλίμα στις σχέσεις των δύο χωρών επί Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου.Όσα δεν έκαναν οι προηγούμενοι ζητούσαν να τα διαπράξει χωρίς αντίρρηση ο Χριστόδουλος για να τον παρουσιάσουν στα μάτια της κοινής γνώμης ως δειλό και ενδοτικό και να τον κάνουν του χεριού τους.
Δ. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος μπορεί να διαφωνεί με αυτή την κίνηση του Πατριάρχη και ενδεχομένως να τη θεωρεί εχθρική και διχαστική, αλλά κατά την προσφιλή( και… επιτυχή, όπως αποδεικνύεται από τον χρόνο, τακτική του),ούτε το έδειξε, ούτε ανακατεύτηκε.
Ακόμη και στην συζήτηση που έγινε μέσα στην ΔΙΣ, απέφυγε να πάρει θέση και να πεί πράγματα που θα πυροδοτούσαν το κλίμα!
Μάλιστα στα σκληρά λόγια που εκτοξεύθηκαν κατά του Φαναρίου από Ιεράρχη των Παλαιών Χωρών αλλά και από Ιεράρχη των… νέων Χωρών (που με τους Πατριαρχικούς κάνει τον… Πατριαρχικό), φρόντισε να είναι ειρηνικός και ουδέτερος!
Και όταν τον ρώτησαν Αρχιερείς,φίλα προσκείμενοι στην Μακαριότητά του, τί θέλει να πράξουν τους είπε να πάνε. Η συμπεριφορά αυτή του Αρχιεπισκόπου ήταν η πλέον ενδεδειγμένη, δεδομένου οτι με τον τρόπο αυτό άφησε το θέμα στις πραγματικές του διαστάσεις και δεν το φούντωσε, ούτε το υπερμεγέθηνε!Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος ξέρει να ελίσσεται και ξέρει πού να αδιαφορεί! Διότι ξέρει πολύ καλά, πως εκεί που δ ε ν θ έ λ ε ι δ ε ν π ρ ό κ ε ι τ α ι ν α υ π ο χ ω – ρ η σ ε ι ! Το απέδειξε μέχρι τώρα!
Ε. Η απουσία κάποιων Μητροπολιτών των νέων Χωρών από τη Σύναξη, ήταν απόλυτα αιτιολογημένη. Οπως για παράδειγμα του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Ανθίμου που υποφέρει από οξεία ισχυαλγία κσι οσφυαλγία και του Λήμνου Ιεροθέου κ.ά.
Η απουσία του Μητροπολίτη Μυτιλήνης Ιακώβου- παραδοσιακού φίλου του Φαναρίου– χρεώνεται στο πρόβλημα που δημιουργήθηκε προ ετών στην Μητρόπολη Μυτιλήνης και στο διχαστικό και ύποπτο– κατά τον Μητροπολίτη Μυτιλήνης– ρόλο Ιεραρχών του Θρόνου σε αυτό .
Οι φήμες επίσης θέλουν τον Μητροπολίτη Γέροντα και θαρραλέο Μητροπολίτη Δρυινουπόλεως και Κονίτσης Ανδρέα,ο οποίος απουσιάζει από τη Σύναξη, να έχει στείλει σκληρή επιστολή στον Πατριάρχη, με τους λόγους που δεν συμμετέχει!
ΣΤ´.Απαντώντας το ερώτημα αν οι Ιεράρχες των νέων Χωρών μπορούν να συμμετάσχουν σε μία Σύναξη Ιεραρχών του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η απάντηση είναι σαφώς θετική αφού δεν συμμετέχουν στην μικρή 12 μελή Σύνοδο, με μηνιαίες παρουσίες και συνεδριάσεις! Συμμετέχουν σε μία Σύναξη που γίνεται άπαξ του έτους,επ´αφορμής της αρχής της Ινδίκτου. Και ναί,ο Πατριάρχης έχει αυτό το δικαίωμα να φέρει την Ιεραρχία του σε επικοινωνία!
Ζ.Ολα δείχνουν οτι αυτό που ήθελε ο Πατριάρχης αυτή τη φορά το πέτυχε με μηνύματα προς πολλούς αποδέκτες! Επομένως οδεύει ατρόμητος και αποφασιστικός, προς την μεγάλη Σύνοδο του 2016.
ΣΣ. Μια παρατήρηση οργανωτικού περιεχομένου !
Θα μπορούσε να είχε ευρεθεί άλλο σημείο από το Ναό της Αγίας Τριάδος για τη Σύναξη αυτή. Ακόμη και η Μεγάλη του Γένους Σχολή θα ήταν καλύτερη. Πρώτη φορά τόσοι πολλοί Αρχιερείς βρέθηκαν στην Πόλη, για ένα τόσο σπουδαίο γεγονός! Ας ελπίσουμε οτι αυτό θα αποτελέσει τον μπούσουλα για την επόμενη φορά!
