Του Σωτήρη Μ. Τζούμα
Συγκαλείται εκτάκτως την ερχόμενη εβδομάδα, στις 25 Ιουνίου, η Ιεραρχία της Εκκλησίσς της Ελλάδος, προκειμένου να εκλέξει τέσσερις(4) νέους Μητροπολίτες για τις υπάρχουσες κενές Μητροπόλεις (με τη…
σειρά που χήρευσαν) Φωκίδος, Ιωαννίνων , Ελασσώνος και Θεσσαλιώτιδος- καθώς και για όποια άλλη χηρεύσει μέχρι τότε.
Κι ενώ όλα δείχνουν ότι περάσαμε στην τελική ευθεία για την εκλογή τεσσάρων νέων Μητροπολιτών, η ιστορική Μητρόπολη Ιωαννίνων που ανήκει στις Νέες Χώρες, δηλαδή στην πνευματική δικαιοδοσία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έχει καταστεί το “μήλον της έριδος”, μεταξύ του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου, αφού άλλο πρόσωπο θέλει να προωθήσει ο ένας και άλλο πρόσωπο ο άλλος!
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος έρχεται για πρώτη φορά, μετά από πολλά χρόνια και ασφαλώς για πρώτη φορά στα 23 χρόνια Πατριαρχείας του, να ζητήσει να εκλέξουν σε Μητρόπολη των Νέων χωρών, πρόσωπο που χαίρει της εκτίμησής του ,κατά κοινή ομολογία ικανό και άξιο και το οποίο μέχρι πρότινος ήταν εκ των στενών συνεργατών του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου και πρωτεργάτης της εκλογής του σε Αρχιεπίσκοπο το 2008.
Πριν προχωρήσουμε στην παράθεση ονομάτων των υποψηφίων που φέρονται ως τα φαβορί και για τις τέσσερις κενές Μητροπόλεις,κακό θα ήταν να κάνουμε μία μικρή ιστορική αναδρομή– υπενθύμιση γιαυτούς που δεν γνωρίζουν αλλά και γιαυτούς που σκοπίμως ξεχνούν!
Κατά τα παρελθόντα έτη που το έθνος μας τελούσε υπό σκληρά δοκιμασία, τα Ιωάννινα και η Θεσσσλονίκη αλλά και μερικές ακόμη Μητροπόλεις της Βορείου Ελλάδος( όπως οι Σερρών, Δράμας, Φιλίππων, Κίτρους κ. ά.),ήταν της αμέσου επιρροής και ενδιαφέροντος του Οικουμενικού Θρόνου, ασχέτως του ότι με την πράξη του 1928, είχαν παραχωρηθεί διοικητικά στην Εκκλησία της Ελλάδος. Ήταν οι Μητροπόλεις που ενίσχυαν και τροφοδοτουσαν το εμπερίστατο Πατριαρχείο, με όλα εκείνα τα εφόδια που είχαν σε αφθονία αυτές και το Πατρισρχείο τα εστερείτο αφού ήταν σκλσβωμένο στους Τούρκους.
Δεν είναι τυχαίο που μέχρι και τις δεκαετίες 60,70,80, ακόμη και 90, εκλέγονταν για τις Μητροπόλεις αυτές, μητροπολίτες προερχόμενοι από τη Χάλκη ή με Φαναριώτικη παιδεία και νοοτροπία που.. μύριζαν λιβάνι, απ´την Ανατολή.
Ιδού μερικά παραδείγματα για να εμπεδώσουμε την κατάσταση που επικρατούσε τότε!Δεν είναι τυχαίο που η Μητρόπολη Ιωαννίνων εποιμαίνετο από Μητροπολίτες όπως ο Σπυρίδων Βλάχος, μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών.Είχαν άμεση σχέση με το Φανάρι και ελάμβαναν “γραμμή”
απ´ευθείας από την Πόλη, για όλα τα μείζονα εκκλησιαστικά θέματα. Αλλά και στη Μητρόπολη Φιλίππων, στην Καβάλα, Αρχιεράτευσε ως το 1962 ο Χρυσόστομος Χατζησταύρου( ο από Εφέσου), για να γίνει στη συνέχεια(μετά την πτώση εκ του θρόνου των Αθηνών του Ιακώβου Βαβανάτσου) Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και να τον διαδεχθεί στην Καβάλα,ο επίσης Χαλκίτης Αλέξανδρος. Ούτε είναι τυχαίο που τη Μητρόπολη Σερρών εποίμαναν τρεις Ιεράρχες στη σειρά, εκ Κωνσταντινουπόλεως προερχόμενοι και οι τρείς– οι Κωνσταντίνος Α ´ και Κωνσταντίνος Β´ αλλά και ο τελευταίος αλλ´οχι και έσχατος Μάξιμος Ξύδας, από την Πρίγκηπο.
Αλλά και την Μητρόπολη Κίτρους δεν είναι τυχαίο που εποίμανε επί σειρά ετών, ο Κωνστσντίνος Κοιδάκης, ο τελευταίος Μητροπολίτης Κρήνης- Τσεσμέ Μικράς Ασίας, που ήλθε στην Ελλάδα με τους πρόσφυγες.
Με τα παραδείγματα αυτά θέλουμε να πούμε οτι το Φανάρι ,παρά την παραχώρηση που είχε κάνει των Μητροπόλεων αυτών στην Εκκλησία της Ελλάδος, εξακολουθούσε να έχει λόγο και να κινεί τα νήματα, έστω και παρασκηνιακά .
Η πράξη του 1928, ήλθε να βάλλει κάποιους κανόνες και περιορισμούς οι οποίοι για πολλά χρόνια ήταν χαλαροί, Σχεδόν δεν ετηρούντο καθόλου για πολλές δεκαετίες.
Για παράδειγμα, το περιβόητο μεταθετό που το απαγορεύουν οι όροι της Πράξης, κατά τα πσρελθόντα έτη είχε καταστρατηγηθεί κατ´επανάληψη.
Ο Σεραφείμ πριν γίνει Ιωαννίνων ήταν Αρτης και μετατέθηκε στα Ιωάννινα. Και ο Θεσσαλονίκης Παντελεήμων Παπαγεωργίου, προηγουμένως ήταν στην Μητρόπολη Εδέσσης.
Το 1974 μάλιστα, για να εξασφαλίσει ο Σεραφείμ την εκλογή του από τα Ιωάννινα στην Αθήνα, είχε μετατρέψει την πράξη του μεταθετού σε Δούρειο Ίππο, δια του οποίου “άλωσε” την Ιεραρχία.
Αλλά και ο θεσμός των βοηθών Επισκόπων για μεγάλες, κυρίως Μητροπόλεις, ήταν αποδεκτός και εφαρμόζετο, ενώ σήμερα δεν τον επιτρέπει το Φανάρι.
Ήταν μάλιστα στο παρελθόν ευρέως εφσρμοζόμενος σε Μητροπόλεις των Νέων Χωρών. Για παράδειγμα η Μητρόπολη Ιωαννίνων είχε βοηθό επίσκοπο τον Δωδώνης Χρυσόστομο Βούλτσο, ,τον μετέπειτα πρώτο Μητροπολίτη Νεας Σμύρνης.
Αλλά και οι Μητροπόλεις Θεσσαλονίκης και Μυτιλήνης είχαν βοηθούς Επισκόπους( Ταλαντίου Στέφανο, μετέπειτα Τρίκκης και Χριστουπόλεως Αμβρόσιο, μετέπειτα Ελευθερουπόλεως, αντιστοίχως).
Με τα χρόνια πολλοί από τους όρους της Πράξης είχαν ατονήσει και το ενδιαφέρον εφαρμογής και εκτέλεσης ήταν ανύπαρκτο !
Ακόμη και στα χρόνια του Ιερωνύμου του Α, (1967-1974)πού είχε ταχθεί ανοικτά κατά του Φαναρίου και Πατριάρχης ήταν τότε( τουλάχιστον μέχρι το 1972, όπου και εκοιμήθη) ο Μεγάλος,φοβερός και τρομερός, Αθηναγόρας, δεν υπήρχαν σοβαρές αντιδράσεις από το Φανάρι, ούτε ξεσκόνισμα της Πράξης έγινε, για να υπενθυμίσει τα όρια του καθενός εκ των δύο εταίρων με εγγυητή το κράτος.
Οι σχέσεις των δύο Εκκλησιών ήταν πολύ καλές, παρά την καχυποψία που ελλόχευε Λειβαδιά δύο πλευρές και ήταν έτοιμη να ανατινάξει τα πάντα.
Όλα άρχισαν να αλλάζουν και να εγείρονται αξιώσεις από το Φανάρι επι Πατριάρχη Βαρθολομαίου και Αρχιεπισκόπου Αθηνών του Χριστόδουλου.
Ο Βαρθολομαίος θέλησε να δείξει στην θυγατέρα Εκκλησία της Ελλάδος ότι τον τελευταίο λόγο για τις Μητροπόλεις των Νέων χωρών τον έχει το Φανάρι.Άρχισε,λοιπόν, να ξεσκονίζει όλους τους όρους της Πράξης και να φέρνει στην επιφάνεια ακόμη και τα ..ψιλά γράμματα των όρων και να ζητά, εδώ και τώρα, σεβασμό και πιστή εφαρμογή της.
Στο ” θεάρεστο” αυτό έργο του ενισχύθηκε από πολλούς Αρχιερείς της Εκκλησίας της Ελλάδας, οι οποίοι είτε από κακότητα, είτε από εμπάθεια προς τον Μακαριστό Χριστόδουλο ήθελαν να μειώσουν το κύρος που εξέπεμπε.
Τότε άρχισαν να ακούγονται για τα.. όπλα που είχε ο Πατριάρχης στη φαρέτρα του και για το εξευτελιστικόν και κατάπτυστον ότι τα σύνορα της Ελλάδας φτάνουν μέχρι …τον Πηνειό!!
Ακόμη ότι ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, κακώς λέγεται …Πάσης Ελλάδος, αλλά το ορθόν είναι να λέγεται… Μητροπολίτης Αθηνών.
Τέτοια και άλλα κουφά ακούγονταν τότε!
Είναι η αρχή των περιπετειών για την Εκκλησία μας.
Σήμερα αυτοί που ενίσχυσαν την τότε”ξεφτίλα” εναντίον της Εκκλησίας της Ελλάδος και κυρίως εναντίον του τότε Προκαθημένου της Χριστοδούλου, και την υποστήριζαν ανοικτά ,είναι οι ίδιοι που έρχονται αντιμέτωποι σήμερα με τις ίδιες τους τις πράξεις και τις υπονομεύσεις που έκαναν εκείνη την εποχή, για να ροκανίσουν τον θρόνο του Χριστόδουλου και να επιβιώσουν. Έφτασαν στο σημείο να συζητουν και να υποστηρίζουν ακόμη την κατάργηση της αυτοκεφαλίας και υπαγωγή όλης της Εκκλησίας της Ελλάδας στο Φανάρι.Ευτυχώς που ο Μακαριστός Χριστόδουλος έδωσε σκληρή μάχη τότε, με όλες τις δυνάμεις του σκότους, κυριολεκτικά μόνος του,και κράτησε αλώβητη την Εκκλησία της Ελλάδος, παρά το προσωπικό κόστος που του στοίχισε την ίδια του τη ζωή.
Με ένα τέτοιο βαρύ ιστορικό, πάμε στην εκλογή του νέου Ιωαννίνων.
Ο Πατριάρχης για πρώτη φορά, μετά από πολλά χρόνια, θέλει να εκλεγεί ένα πρόσωπο της ιδικής του επιρροής. Συγκεκριμένα επιθυμεί την εκλογή του Αρχιμ. Αμφιλόχιου Στεργίου της Ιεράς Μονής Μάζι,στη Μητρόπολη Μεγάρων. Πρόκειται για ένα πολυτάλαντο κληρικό με πολλές γνώσεις και επιδεξιότητες ο οποίος μάλιστα υπήρξε εκ των στενών συνεργατών του Ιερωνύμου για να εκλεγεί Αρχιεπίσκοπος το 2008! Και κατά τα δύο πρώτα έτη της Αρχιεπισκοπείας του, ήταν Σύμβουλος παρά τω Αρχιγραμματεί στη Σύνοδο.
Από την πλευρά του ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος προωθεί τον Πρωτοσύγκελλο της Αρχιεπισκοπής Αθηνών Αρχιμ. Μάξιμο Παπαγιάννη, ένα σεμνό και ταπεινό κληρικό που δεν αγωνιά ο ίδιος για την προαγωγή του, νοιώθοντας στρατευμένος στην υπηρεσία της Εκκλησίας και στου ίδιου του Αρχιεπισκόπου τον οποίο υπηρετεί με αφοσίωση και αυταπάρνηση, γενόμενος πολλές φορές” κακός”, με άτομα της Αρχιεπισκοπικής αυλής, τα οποία θεωρεί ότι εκμεταλλεύονται τη σχέση τους με τον Αρχιεπίσκοπο.
Πρόκειται δηλαδή για δύο πολύ καλούς κληρικούς.Απλά μέχρι αυτή την ώρα που γράφονται οι γραμμές αυτές δίνονται δύο παράλληλες μάχες για την εκλογή του Ιωαννίνων. Η Ιεραρχία είναι κυριολεκτικά διχασμένη. Από τη μία πλευρά ο Οικουμενικός Πατριάρχης ο πρώτος της Ορθοδοξίας που για πρώτη φορά καταθέτει μία επιθυμία για τη Μητρόπολη Ιωαννίνων, επαναφέροντας παλιά παράδοση του Φαναρίου, να έχει λόγο kαι άποψη για κάποιες από τις εκλογές των Μητροπόλεων των Νέων Χωρών. Από την άλλη ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος, ο οποίος είναι Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας και γνωρίζει πολύ καλά τον χαρακτήρα του Πατριαρχη.
Γιαυτό θα πρέπει πριν πάμε στην Ιεραρχία την ερχόμενη εβδομάδα για τις εκλογές αυτές, να μην ισχύει αυτός ο διχασμός και να πάμε με “μία” υποψηφιότητα! Αλλιώς το αποτέλεσμα, όποιο κι αν είναι θα αποτελέσει την απαρχή νέων περιπετειών για την Εκκλησία μας.
Για τις άλλες Μητροπόλεις οι εκλογές θα πορευτούν χωρίς εκπλήξεις. Για την Μητρόπολη Φωκίδος θεωρείται βέβαιη η εκλογή του Επισκόπου Ανδρούσης Θεοκτίστου. Για την Μητρόπολη Ελασσώνος ο κύβος ερρίφθη υπέρ του Αρχιμ Χαρίτωνος, στενού συνεργάτη και πνευματικού αναστήματος του προώρως κοιμηθέντος Ελασσώνος Βασιλείου. Και στην πολύπαθη Μητρόπολη Θεσσαλιώτιδος, που από το 1999 γίνεται για τρίτη φορά εκλογή Μητροπολίτη, όλα δείχνουν ότι θα εκλεγεί με άνεση από την Ιεραρχία ο Αρχιμ. Τιμόθεος Ανθης, διατελέσας εκπρόσωπος Τύπου του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου και στενός συνεργάτης τώρα του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου.
