Την ανάγκη να προχωρήσει στην μετάνοια ο ελληνικός λαός, ώστε να βρει τον ορθότερο τρόπο διαφυγής από την κρίση, την “πιο κρίσιμη καμπή της Ιστορίας του” τόνισε ο Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Άνθιμος, στην καθιερωμένη ομιλία του μετά το τέλος του πρώτου κατανυκτικού εσπερινού, του εσπερινού της Συγχωρήσεως. Καθηλώνοντας τους πιστούς, που είχαν κατακλύσει τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου, ο κ. Άνθιμος στάθηκε σε μια σειρά ενεργειών που οδήγησαν την χώρα μας στη σημερινή κατάσταση, ενώ με συνεχείς παραπομπές στην Αγία Γραφή, ενίσχυσε τον όλο και πιο συχνά χρησιμοποιούμενο ισχυρισμό περί “ηθικής και πνευματικής κρίσης”.
“Ξεκάθαρα, λοιπόν, γιά την Αγία Γραφή, αιτία αυτής της καταστροφής είναι η αμαρτία. Ακούστε το παράπονο του Θεού και η πρόταση που μας κάνει: «Ὁ Κύριος μίλησε καὶ εἶπε· γιοὺς γέννησα καὶ δόξασα, ἐκεῖνοι ὅμως μὲ ἀπαρνήθηκαν. Δὲν μὲ ἀναγνωρίζει ὁ λαός μου πιά, δὲν μὲ καταλαβαίνει. Γίνατε ἔθνος ἁμαρτωλό, λαός γεμάτος ἁμαρτίες, σπορὰ πονηρή, γιοὶ παράνομοι. Ἐγκαταλείψατε τὸν Κύριο καὶ συνεχίζετε νὰ προσθέτετε ἁμαρτίες ἐπάνω σας” τόνισε ο κ. Άνθιμος και συμπλήρωσε δίνοντας, ουσιαστικά, το σύνθημα της ανάτασης, της αποτελμάτωσης του λαού μας: “Σ’ αυτά που είπε ο Θεός, ακούσαμε νομίζω την ερμηνεία των όσων μας συμβαίνουν. Ως λαός, πιό χαμηλά να πέσουμε δεν γίνεται, πιό κάτω να πάμε δεν έχει. Οπότε τί μας απομένει; Να σηκωθούμε!”
Αποδοχή του λάθους
Στη συνέχεια, ο Μητροπολίτης δεν παρέλειψε να εκφράσει τον προβληματισμό του για τις μέχρι τώρα προσπάθειες των Ελλήνων: “Ακούσαμε και την πρόσκληση που απηύθυνε ο Θεός, στὸν Ησαϊα. Είδατε όμως, καμμιά τέτοια διάθεση στην Πατρίδα μας; Ακούσατε πουθενά παρόμοιο εθνικό σάλπισμα; Ακούσαμε όλοι, χιλιάδες φορές τη φράση: “η κρίση είναι ηθική”!
Ε! και λοιπόν; Πώς θα θεραπευθεί;
Με το οικονομικό πλεόνασμα; Δηλαδή, νά ‘χουμε πάλι για να κλέβουμε; Ο ένας τον άλλο, όλοι μαζί το Κράτος και το Κράτος όλους μας;
Έτσι θα θεραπευθεί η “πνευματική κρίση”;
Ακούσατε κανένα μήνυμα ηθικής επανάκαμψης; Διαβάσατε κανένα άρθρο να στηλιτεύει την απληστία και την κλοπή; Είδατε κανένα διάγγελμα που παρότρυνε σε επιστροφή στην τιμιότητα ή στη δικαιοσύνη;
Για να είμαι ακριβής, ο νυν Πρωθυπουργός στη ΔΕΘ μίλησε για τις αξίες της Ορθοδοξίας και πρόσφατα στο Άγιο Όρος επικαλέστηκε την δύναμη της πίστεως και της Παναγίας μας. Είπε ο κ. Σαμαράς: “χρειάζεται να αλλάξουμε νοοτροπία”!”
Και σε αυτό το σημείο ο Σεβασμιώτατος έδωσε την εκκλησιαστική – θεολογική ερμηνεία: “Η λέξη “νοοτροπία” είναι ανάλογη με την λέξη “μετάνοια”, αλλαγή του νου, του τρόπου σκέψεως και του τρόπου δράσεως.
Η μετάνοια, απαιτεί να έχει ο άνθρωπος δυνατό χαρακτήρα, να αποδεχθεί ότι περπατάει σε λαθεμένο δρόμο και ότι ζει με στραβό τρόπο, κι έπειτα να αποφασίσει να τα διορθώσει. Είναι χαρακτηριστικό των έξυπνων και ικανών ανθρώπων να αλλάζουν γνώμη και άποψη και να διορθώνουν τα όσα έπραξαν, όταν διαπιστώσουν ότι δεν ήταν τα σωστά.
Η Εκκλησία υποκλίνεται μπροστά σ´ όποιον αμαρτωλό μετανοεί και βεβαιώνει ότι για τη μετάνοιά του χαίρεται όλος ο ουρανός. Είναι τόσο κακό πράγμα η αμετανοησία, που η Εκκλησία την θεωρεί “βλασφημία” κατά του Αγίου Πνεύματος, «η μόνη αμαρτία που δεν θα συγχωρεθεί ποτέ» (Μαρκ.3, 29), είπε ο Χριστός, και δεν θα συγχωρεθεί επειδή δεν το θέλει ο άνθρωπος, όχι επειδή δεν το θέλει ο Θεός. Το Άγιο Πνεύμα ζεσταίνει και φωτίζει. Είναι χάρις, είναι σοφία, είναι έμπνευση, είναι χαρά κι ευλογία στη ζωή του ανθρώπου, όταν φυσικά το θέλει ο άνθρωπος. Όταν δεν το θέλει, όταν απορρίπτει τη μετάνοια και παραμένει αμετανόητος, τότε βυθίζεται στο σκοτάδι, στο ψύχος, στη γρουσουζιά, στην αποτυχία, στη θλίψη.” Και συνεχίζει: “Η μετάνοια είναι ένας δρόμος μοναχικός, ανηφορικός, που οδηγεί σ’ ενα Γολγοθά, όμως, αμέσως μετά, ακολουθεί η Ανάσταση, η λύτρωση, η ελευθερία από κάθε δεσμά.
Η μετάνοια είναι ένας δρόμος κι ένας τρόπος προσωπικός. Μπορεί όμως, να είναι ένας δρόμος κι ένας τρόπος εθνικός. Όταν αποφασίζει ένα έθνος, ένας ολόκληρος λαός να μετανοήσει για τις αμαρτίες του και να λυτρωθεί από την γκρίνια, από την αποτυχία και από τον εξευτελισμό.
Μήπως θεωρείτε υπερβολική μια τέτοια τακτική; Είναι δυνατόν να υπάρξει ποτέ, εθνική μετάνοια; Έχει νόημα; Ωφελεί;”
Μετάνοια ίσον σωτηρία
Συγκλονιστικές, μπορούν να χαρακτηριστούν, οι αναφορές του στην Παλαιά Διαθήκη, ιδιαίτερα στις επισημάνσεις που αφορούν το μέλλον των λαών που υπάκουσαν στα κελεύσματα του Θεού και μετανόησαν:
“Ας θυμηθούμε τί λέει η Αγ.Γραφή” προτρέπει στην ομιλία του ο κ. Άνθιμος και υπογραμμίζει: “Κατά τον Προφήτη Αμώς ο Θεός έθεσε σε όλους τους ανθρώπους κάποιες βασικές ηθικές αρχές και όταν οι λαοί τις τηρούν, τότε ευημερούν και παραμένουν ζωντανοί στην ιστορική σκηνή. Όταν καταπατούν αυτές τις αρχές, τότε καταστρέφονται και σβύνονται από το χάρτη. Αν μετανοήσουν για τα λάθη τους, ο Θεός συγχωρεί και τους προλαβαίνει από την νομοτελειακή αφάνεια στην οποία οδεύουν.
Στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του, ο Προφήτης Αμώς προβλέπει ότι θα καταστροφούν, λόγω αμετανοησίας:
οι Αραμαίοι (1,3-5), για την σφαγή των ανθρώπων της Γιλεάδ,
οι Φιλισταίοι (1,6-8), για την αιχμαλωσία και την πώληση στους Εδωμίτες πλήθους λαού (γερόντων, κοριτσιών, παιδιών),
οι κάτοικοι της Τύρου για την ίδια αμαρτία (1,11-12),
οι Αμμωνίτες (1,13-15), γιατί ξέσκισαν τις έγκυες γυναίκες της Γιλεάδ και
οι Μωαβίτες (2,1-3), διότι σε κάποια πολεμική επιδρομή έκαυσαν κι έκαναν σκόνη τα οστά του εχθρικού Ιδουμαίου βασιλέως.
Οι λαοί εκείνοι δεν άκουσαν το κήρυγμα του Προφήτη και δεν μετενόησαν.
Ίσως το θεωρήσετε τυχαίο, αλλά οι λαοί εκείνοι δεν υπάρχουν στο χάρτη της σημερινής ιστορίας, φυλετικά δεν υπάρχουν πιά.
Στο βιβλίο του Προφήτη Ησαΐα, έχουμε ένα ισχυρότερο κήρυγμα προς τα έθνη (13,1-23,18). Ο Ησαΐας ελέγχει τα έθνη για σκληρότητα, για αλαζονεία και για καταπάτηση των έμφυτων εντολών που έθεσε μέσα τους ο Θεός.
Συγκεκριμένα ελέγχει και καλεί σε μετάνοια:
τους Βαβυλωνίους (13,1-14,23),
τους Ασσυρίους (14,24-27 & 17,12-14),
τους Φιλισταίους (14,28-32),
τους Μωαβίτες (15,1-16,14),
τους Συρίους (17,1-11),
τους Αιθίοπες και τους Αιγυπτίους (κεφ. 18-20) και
τους κατοίκους της Αραβίας και της Τύρου (23,1-14).
Από τους λαούς αυτούς, μετανοούν μόνο οι Αιγύπτιοι (19,16-25) και ο Προφήτης βεβαιώνει ότι ο Θεός “ιάσεται αυτούς”, ακριβώς επειδή μετενόησαν και ζήτησαν την βοήθειά του (19,19-22).”
“Δεν αρκεί, λοιπόν, η διαπίστωση: “η κρίση είναι ηθική”!
Χρειάζεται μετάνοια και διόρθωση, χρειάζεται αποκατάσταση, βελτίωση και επανέναρξη.
Μόνο τότε η μετάνοια ως βίωμα του λαού, θα αναστείλει την καταστροφή και θα αποτρέψει τον αφανισμό” σημειώνει με αγωνία ο Μητροπολίτης και προχωρά στις προτάσεις του:
“Απλές κινήσεις χρειάζονται:
Τα σχολεία, να διδάξουν αξιολογώτερα πράγματα για τη ζωή των παιδιών μας και να απαντήσουν στα πνευματικά τους ερωτηματικά. Αν ένας δάσκαλος έχει μια κακή εμπειρία από ένα κληρικό, ας μην γκρεμίσει μέσα στη ψυχή των μαθητών του το Χριστό και την Πίστη, γιατί τότε ο δάσκαλος δεν μορφώνει πολίτες αλλά καλλιεργεί τρομοκράτες.
Η οικογένεια, να παραμερίσει τους εγωϊσμούς και να ενδιαφερθεί για τα παιδιά της. Φτάνουν πια τα ναυάγια που δημιουργούνται με την ευκολία των διαζυγίων. Αργούν σήμερα οι νέοι να προχωρήσουν σε γάμο, επειδή δεν έχουν πρότυπα. Και χωρίζουν εύκολα, επειδή δεν έχουν υπομονή και αγωνιστική διάθεση. Συντρίμμια· τα παιδιά τους και οι μελλοντικές τους οικογένειες.
Οι κληρικοί, να παλέψουμε τα πάθη μας, να παραδεχτούμε με ειλικρίνεια τις πτώσεις μας και να κατασταθούμε πατέρες του λαού μας, με γνώμονα την ελευθερία του Ευαγγελίου και στόχο τη χαρά και την τιμιότητα της «κατὰ Χριστὸν» ζωής.
Το Κράτος, να θεσμοθετήσει τις αρετές, τις αξίες, την πίστη, την παράδοση και τον υγιή πολιτισμό του λαού μας. Ας το καταλάβουν οι Κυβερνήσεις, ότι άθεο Κράτος δεν μπορεί να υπάρξει. Χωρισμό από την Εκκλησία δεν τον τολμά και η πολεμική κατά της Εκκλησίας αποβαίνει υπέρ της Πίστεώς μας.
Η τηλεόραση, να διδάσκει τιμιότητα και να μην διαφθείρει τα ήθη.
Ο λαός μας, να ψηφίζει με κριτήρια κυρίως πνευματικά κι όχι μόνο οικονομικά.
Η κοινωνία, να περπατάει στέρεα με βάση την διαχρονική εμπειρία της και να μη ζαλίζεται με τα βρώμικα ακούσματα των σύγχρονων δυτικών Σειρήνων.”
Καρναβάλι και Καζίνο
Εμφανή ήταν, στη συνέχεια, τα στοιχεία της απογοήτευσης και, κυρίως, της πικρίας του Σεβασμιωτάτου, όταν αναφέρθηκε σε όσα παρατηρεί το τελευταίο διάστημα στην περιοχή του:
“Εσείς έχετε αντιληφθεί κάποια τέτοια συλλογική προσπάθεια στη Χώρα μας; Έστω κάποια παρόμοια διάθεση; Όμως, τί βλέπουμε;
Στην πόλη μας:
Καταλάβατε ότι σιγά-σιγά εγκαθιδρύεται ως θεσμός το καρναβάλι; Άρχισε ήπια, τάχα «μόνο για τα παιδιά», λες κι αυτά δεν ζουν το δράμα των οικογενειών τους. Πιέζει ο Δήμος τα Σχολεία, οι δάσκαλοι τους μαθητές, οι μαθητές τους γονείς, και κανείς δεν βρίσκει τη δύναμη να σταματήσει αυτό το ανούσιο πανηγύρι του μασκαρέματος. Η τραγωδία που βιώνουν σήμερα τα νέα παιδιά στην Ελλάδα, δεν ομορφαίνει με το χαζό χορό και το φτιασιδωμένο πρόσωπο της Αποκριάς.
Καταλάβατε την παρουσία του Καζίνου στην περιοχή μας; Τούρκοι μπαινοβγαίνουν στον τόπο μας, συνοδευόμενοι από «μπράβους», για να κάνουν εδώ όσα δεν τους επιτρέπονται στη Χώρα τους και προετοιμάζονται, απέναντι στο Καζίνο, Κέντρα διασκέδασης με γυναίκες επί πληρωμή. Τάχα το Καζίνο θα ήταν μόνο για ξένους! Ποιός μπορεί να απαγορεύσει την είσοδο σε ντόπιους; Σε κάποια σχετική συζήτηση, μου είπε ο στρατηγός μας: “έχω να χάσω στρατιωτικούς, από το τζόγο, σεβασμιώτατε”!
Και για το Καρναβάλι και για το Καζίνο, παρακάλεσα, φώναξα, έγραψα. Τάχα όλοι συμφωνούσαν με μένα κι από πίσω έλεγαν άλλα. Μάλιστα με ρώτησαν, αν σας ζητήσουν να κάνετε αγιασμό στο καζίνο, θα πάτε; Κι απάντησα: “θα πάω να κάνω αγιασμό, όταν θα κλείσει και θα φύγει από τον τόπο μας”.
Βλέπετε όμως, ότι πρυτάνευσε η έστω σύντομη, ελάχιστη οικονομική διευκόλυνση κάποιων στην περιοχή, σε βάρος του συνόλου του λαού μας, της ζωής μας και της αξιοπρεπείας μας”.
Εμπιστοσύνη στην Ορθοδοξία μας
Καταλήγοντας ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως, κ. Άνθιμος, κάλεσε τους πιστούς Χριστιανούς της ακριτικής του Μητροπόλεως, αλλά και το σύνολο του ελληνικού λαού να εμπιστευθούν τις αρχές και τις αξίες της Ορθόδοξης Χριστιανικής πίστης: “ Κανείς δεν ξέρει αύριο, τί θα συμβεί στον τόπο μας και πως θα διαμορφωθούν γεωπολιτικά οι συνθήκες στην περιοχή, αφού όλα τα αυτονόητα αντρέπονται, όλες οι παραδοσιακές συμμαχίες επαναπροσδιορίζονται και οι έμποροι των εθνών στυγνά βυσσοδομούν στις πλάτες μας.
Τουλάχιστον ας έχουμε εσωτερική ηρεμία και ψυχική γαλήνη. Ας επιστρέψουμε, ας ψάξουμε κι ας βρούμε τη δύναμη που μας στήριξε επί αιώνες, στη μακραίωνη δουλεία. Κι αυτή είναι η Χριστιανική Πίστη μας και η Ορθόδοξη Παράδοσή μας.
Ο Ελληνισμός ζει την Μεγάλη Σαρακοστή του. Ας τη ζήσουμε με συνέπεια ως λαός. Όλοι μαζί ως έθνος για το καλό όλων μας. Για το μέλλον μας. Μας χρειάζεται μετάνοια, νηστεία, εγκράτεια, προσευχή, συγχωρητικότητα, αγάπη μεταξύ μας, τιμιότητα, δικαιοσύνη, εμπιστοσύνη στο Χριστό και στην Εκκλησία του.
Όταν οι λαοί σηκώνουν στους ώμους τους το σταυρό της Σαρακοστής, τότε δεν γνωρίζουν εξανδραποδισμό και αφάνεια. Θεωρώ ότι ζούμε σε μια κρίσιμη καμπή της Ιστορίας μας. Ο δρόμος μπροστά μας είναι εξαιρετικά δύσκολος και δύσβατος. Έχουμε τις ιδιορυθμίες μας, οι Έλληνες, και τα πανάρχαια ελαττώματα της φυλής μας. Οι φίλοι μας είναι αποδεδειγμένα λίγοι. Η μόνη ζωντανή και εναργής πνευματικότητα της Χώρας μας, με ερείσματα μάλιστα και στη λαϊκή μας παράδοση, είναι η Ορθόδοξη Χριστιανική μας Πίστη. Ας την εμπιστευθούμε κι ας στηριχτούμε επάνω της. Ούτως ή άλλως, βιώνουμε τη Μεγάλη μας εθνική Σαρακοστή κι αυτή θα διαρκέσει. Ας τη ζήσουμε με την τάξη, με την ευπρέπεια και με τη δυναμική της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας.”
